Charcot_sepia

Seminarium poświęcone będzie wspólnemu omawianiu rozmów Lacana z pacjentami oddziału psychiatrycznego Szpitala Św. Anny w Paryżu, znanych pod nazwą „prezentacje chorego”. Lacan prowadził takie prezentacje przez 27 lat swojego nauczania, od roku 1953 do roku 1980 (czyli do roku przed swoją śmiercią), ale stenogramy z rozmów dostępne są tylko dla lat 1975-1976. Prezentacje chorego praktykowane są przez uczniów Lacana po dziś dzień na psychoanalitycznie zorientowanych oddziałach psychiatrycznych we Francji.

Tradycja takich prezentacji sięga początków psychiatrii w XIX w. Jej ojcowie – jak Charcot czy Clérambault – prowadzili z udziałem lekarzy i studentów medycyny prezentacje, które miały za zadanie zilustrowanie przez wypowiedź chorego już ugruntowanej teorii na temat jego symptomów. Lacan zmienił tę tradycję, traktując znaczące elementy w wypowiedzi chorego jako materiał kluczowy w jego kuracji psychoanalitycznej. Chory w rozmowach z Lacanem nie był już jak niegdyś „redukowany” do swojego symptomu, ale był ujmowany jako podmiot swojej wypowiedzi. W koncepcji Lacana takie spotkanie tworzyły trzy elementy: analityk, pacjent w pozycji podmiotowej i „ten trzeci”, czyli publiczność składająca się z osób „będących na bieżąco z psychoanalizą”. Ci ostatni, słuchając chorego i biorąc udział w dyskusji po rozmowie z nim, mieli przyczynić się do uzupełnienia materiału klinicznego, jaki został przekazany przez pacjenta. Jak pozwalają zobaczyć zapisy tych spotkań, Lacan interesował się nie tylko przeprowadzeniem rozmowy z chorym, ale także szczegółowo badał kartę jego przyjęcia do szpitala, rozmawiał z lekarzem prowadzącym o powodach delegowania danego pacjenta do rozmowy oraz o tym, jakie postępy w leczeniu pacjenta następowały w efekcie przeprowadzonej przez niego rozmowy. Dbał także o to, aby publiczność dobrze wypełniała rolę „tego trzeciego”.

Jako pierwszy omówiony zostanie przypadek Brigitte B., którego prezentacji towarzyszy obszerny (w porównaniu do innych prezentacji chorych) komentarz Lacana, poddający to, co zostało usłyszane od pacjentki dyskusji i teoretycznej konceptualizacji.

W trakcie seminariów w ramach FPPL przewidywana jest dyskusja na temat dwóch głównych wątków: 1) szczególności (jednostkowości) przypadku psychozy Brigitte B. oraz 2) potencjalnych efektów dla kuracji pacjenta, wynikających z nowej formy rozmowy z nim, jaką wprowadził Lacan. Zwieńczeniem czterech zajęć, będzie seminarium pytań do tego przypadku z udziałem Jacquesa Adama, nauczyciela Szkoły EPFCL, który prowadził tę pacjentkę w szpitalu Św. Anny (planowane w trakcie jego wizyty w Warszawie, w dniach 7-8 lutego 2015 r.).

Pierwsze spotkanie odbędzie się 30 października 2014, w godz. 20.30 – 22.00, w N16 (ul. Noakowskiego 16, przy Pl. Politechniki). Kolejne trzy zajęcia planowane są w następujących terminach: 20.11.2014, 18.12.2014, 15.01.2015. Prowadzenie: Anna Wojakowska-Skiba.

Lektury stanowiące podstawę zajęć:

  1. Stenogram rozmowy Lacana z chorą przekazany przez Jacquesa Adama, dostępny także na stronie: www.valas.fr
  2. Jacques Lacan „Apport de la psychanalyse à la psychiatrie”, 1970 r.
  3. Jacques-Alain Miller „Enseignements de la présentation de malades”, Ornicar? numéro 10, juillet 1977
  4. Eric Porge „Transmettre la clinique psychanalytique” Freud, Lacan, Aujourd’hui, Editions Erès, 2005
  5. Eric Porge „Jacques Lacan, un psychanalyste” Parcours d’un enseignement, Editions Erès, 2000