Seminarium FPPL - Niesamowite w pragnieniu nastolatka

Ilustracja: collage, Joanna Salamon

W ramach tego nowego cyklu zajęć FPPL, będziemy dyskutować o problemach nastolatków, z perspektywy wiedzy, jaką wnosi dla nas psychoanaliza Freuda i Lacana. Zastanowimy się czy, a jeśli tak, to w jaki sposób, pozwala nam ona wyjaśnić m.in. różne odsłony zjawiska depresji u młodzieży, aktualnie szeroko komentowanego w mediach.

W pierwszej części seminarium – nawiązującej formą do realizowanych już przez FPPL zajęć literackich – zajmiemy się omawianiem dramatu Franka Wedekinda „Przebudzenie się wiosny. Tragedia dziecięca.”. [1] Sztuka ta zaskakuje, bowiem mimo upływu prawie 150 lat od jej napisania, obraz życia 14 i 15-latków, dla rodziców i osób pracujących z adolescentami, wydaje się brzmieć znajomo. Przeciążenie zadaniami szkolnymi, brak zrozumienia u nauczycieli, zaniepokojenie u chłopców w związku z pojawieniem się pewnego szczególnego typu snów; przedwczesna i niechciana ciąża u dziewcząt; uwikłanie w spełnianie oczekiwań rodziców, które kończy się tragicznie – żeby wymienić kilka najważniejszych.

Kwestiom tym przyjrzymy się bliżej w drugiej część seminarium, która będzie miała charakter kliniczny. Z perspektywy psychoanalizy bowiem, współcześni nastolatkowie – ci wpatrzeni w swoje telefony, z słuchawkami na uszach, z pozoru odcięci od realnego świata – analogicznie jak tamci z epoki Wedekinda i Freuda, bardziej niż cokolwiek innego przeżywają rozterki związane z pierwszymi doświadczeniami erotycznymi. To już nie dzieci, ale jeszcze nie dorośli. Pomiędzy jednym a drugim przechodzą bowiem – z różnym skutkiem – przez etap budzenia się seksualności w relacji z drugą osobą.

Dzisiejsze nastolatki mówią, że szkoła nie uczy niczego, skoro nie wiadomo jak sobie radzić w związku. Jacques Lacan, w swoim krótkim, trzystronicowym tekście poświęconym tej sztuce, powiedział m.in., że „jeśli to się nie udaje, to wszystkim”, przez co wcale nie mówił, żeby się w związki nie angażować. Spróbujemy odpowiedzieć na narzucające się pytanie, dlaczego jego zdaniem to się strukturalnie nie udaje oraz jakie mogą być konsekwencje tego, że „nikogo to już nie obchodzi”.

Lacan podkreślił, że sztuka Wedekinda jest o tym, „co dla chłopców oznacza kochanie się z dziewczętami” i że „nigdy nie pomyśleliby o tym bez przebudzenia się ich snów”, od marzeń o nogach w niebieskich pończochach po marzenia o królowej bez głowy. [2] Aby rozwikłać rozmaite zagadki zawarte w interpretacji tej sztuki przez Lacana, a w szczególności rozjaśnić funkcję figury „człowieka zamaskowanego” w stawaniu się mężczyzną przez chłopca, skorzystamy z tekstu psychoanalityczki Colette Soler. Pozwoli nam on także odpowiedzieć na pytanie, skąd w seksualności – jeśli przyjąć, że nie za sprawą patriarchatu czy mizoginii – taka, a nie inna pozycja dziewcząt dla chłopców, dziewcząt stających się kobietami. [3] W czasie spotkań części klinicznej wykorzystamy także wybrane teksty innych psychoanalityków poświęcone tej sztuce [4] i [5].

Bibliografia:
[1] Wedekind, F., Przebudzenie się wiosny. Tragedja dziecięca., Warszawa 1907 (Drukarnia H. Oberfelda)
[2] Lacan, J., Préface à l’Éveil du printemps, Autres Écrits, Ed. du Seuil, Paris 2001, str. 561-563
[3] Soler, C., Lecture de la Préface de Jacques Lacan à L’éveil du printemps de Wedekind, Éditions Nouvelles du Champ lacanien, Collection opuscules, Paris 2020
[4] Lacan avec Wedekind. Une autre lecture de l’adolescence – sous la direction de David Bernard, Presses Universitaires de Rennes 2019
[5] Bousseyroux, N.: Réel de femmes. Essai de psychanalyse, Ed. Stilus, Paris 2017

TERMINY ZAJĘĆ

CZĘŚĆ I (literacka, bezpłatna):

CZĘŚĆ II (kliniczna, płatna):

GODZINY ZAJĘĆ

  • 20:30-22:30

MIEJSCE ZAJĘĆ

PROWADZĄCY

  • Anna Wojakowska-Skiba
  • Bartosz Niemier
  • Marcin Klaus

CENA ZAJĘĆ

  • Udział w dwóch pierwszych zajęciach części literackiej jest otwarty i bezpłatny
  • Udział w kolejnych siedmiu zajęciach części klinicznej jest otwarty, ale płatny za każde zajęcia:
    • Pojedyncze zajęcia (2 godziny): 40 zł
    • Pojedyncze zajęcia (2 godziny) dla studentów: 20 zł
  • Udział dla członków FPPL jest bezpłatny

INFORMACJE DODATKOWE

KOORDYNATOR ZAJĘĆ

Kalendarz spotkań FPPL